“70 жилийн гэрч”- Шинэ Өвөрмонгол орноор зорчсон тэмдэглэл…

“70 жилийн гэрч” Хятад Монголын цахим сэтгүүлчдийн хамтарсан сурвалжлага энэ сарын 11-ээс эхлэн Зүүн Үзэмчин хошуу, Баруун Үзэмчин хошуу, Тунляо, Жарууд хошуу зэрэг аймаг хотоор аялж, ӨМӨЗО-ны 70 жилийн хөгжил цэцэглэлтийн түүх, эдийн засаг, малчдын амьдрал, амьжиргаа болон түүх соёлын дурсгалт газруудтай танилцлаа.

Найм хоногийн турш үргэлжилсэн уг сурвалжлагад Монголын талаас МСНЭ-ийн Хяналтын зөвлөлийн гишүүн С.Алтанцэцэг, МҮСХНХ-ны УЗ-ийн гишүүн, Ажлын албаны дарга Г.Эрдэнэтуяа нараар ахлуулсан МҮСХНХ-ны гишүүн сайтууд, МОСАХ-ны Dorgio.mn, Zindaa.mn Ugluuniishuudan.mn, TV8 телевиз, орон нутгийн хэвлэл мэдээллийн төлөөлөгч, сэтгүүлч, зураглаачдаас бүрдсэн 23 хүний бүрэлдэхүүн багтсан.

Харин БНХАУ-ын талаас ӨМРТ-ийн “Талын дуу хоолой” радиогийн захирал Баясгалан тэргүүтэй, мөн радиогийн сэтгүүлч Чинзориг, Хасмөчир, Анхилам,  Синхуа агентлагийн сэтгүүлч Бай Линди,Хятадын төв телевиз- CCTV-ийн монгол сайтын сэтгүүлч Сонор, Өвөр Монголын Өдрийн сонины Солонго мэдээллийн төвийн сэтгүүлч Сүлд, “Одон” ТВ-ийн сэтгүүлч Хөхмөчир, Давхарбаяр, Олон улсын радиогийн сэтгүүлч Болор нар оролцсон юм.

Монголын Цахим сэтгүүлчдийн баг Сүхбаатар аймгийн Эрдэнэцагаан сумын Бичигтийн боомтоор нэвтэрч Зүүн Үзэмчингийн  хийлийн дээс алхсанаар бидний аялал эхлэв. Монголоос ирсэн сэтгүүлч, зочид төлөөлөгчдийг ӨМРТ-ийн Талын дуу хоолой радиогийн Баясгалан захиралтай сэтгүүлчдийн бүрэлдэхүүн ёслол төгөлдөр хүлээн авсныг энд дуулгах нь зүйтэй.

БНХАУ-ын нэгдүгээр зэргийн засаг захиргааны нэгж гэгддэг 1.1 сая хавтгай дөрвөлжин км тэлсэн Өвөр Монголын өөртөө засах орон нь аймгийн дайтай есөн хот, гурван аймагтай.  Сүүлийн жилүүдэд ӨМӨЗО нь шинэ хэлбэрийн аж үйлдвэржилт, хот сууринжил, хөдөө аж ахуйн орчин үеийн бүтээн байгуулалт, чинээлэг хүн амыг бүрдүүлэх, ядуурлаас ангижруулах, экологи, ногоон бүс зэрэгт түлхүү анхаарлаа хандуулснаар эрс хөгжиж байгаа юм.

Бэлчээрийн даацтай холбоотойгоор Өвөр Монголд малын тоог хязгаарладаг бөгөөд тухайн өрх хэдэн гишүүнтэйгээс нь хамааран бэлчээрийн газрын хэмжээг тогтоодог байна. Нэг хүнд 31 га газар ногддог аж. Үүнтэй холбоотойгоор энд ар Монголынхтой адил нүүдэллэн амьдардаг малчид байхгүй болжээ. Одоо зөвхөн жуулчны баазууд л Монгол гэр барьсан харагдана. Энэ жишгээр Өвөрмонголын малчид тохилог сууцанд амьдарч, гачигдах зүйлгүйгээр мал төлөө өсгөн үржүүлж байна. Түүнчлэн газар тариалан мал аж ахуйн салбарт гарч байгаа шинэ ололт амжилтуудыг хэрэгжүүлж шинэ техник технологийг өөрсдийн үйлдвэрлэлд нэвтрүүлж байгаа үзүүлэлт, худалдаа борлуулалтаа сайжруулж чадсанаар нь малчид хөдөлмөрчдөө үнэлж дүгнэдэг гэнэ.

Тунляо хотын  “Чин фэй” үхрийн зах нь Хятадын зах зээл болон хөрш орнуудад үхрийн махыг экспортлон гаргадаг. Тус захад өдөрт 10 мянган үхэр борлуулагддаг байна.

Манайхаар бол Эмээлт захтай төстэй гэмээр уг зах өглөө эртлэн олны хөлд дарагдаж, бужигнаж эхэлнэ. Үхрээ борлуулахаар захиалгаа өгчихөөд явж буй Үхэрчин эмэгтэй…

Монголчууд эртнээс адуун сүргээ дээдэлж ирсэн ард түмэн. Бөх-Эрдэнийнх малч удмаа алдалгүй, Монгол ёс заншлаа дээдлэн адуун сүргээ өсгөн үржүүлж байгаа нь Монголын сэтгүүлчдэд бахархах сэтгэгдэл төрүүлж байв.  Адуучин Бөх-Эрдэнэ удам дамжсан адуучин бөгөөд 600 гаруй монгол удмын адууг өсгөн үржүүлж байна. Үүнээс 200 гаруй нь шарга адуу. Эднийх мөн “Монгол морины үүлдэр хамгаалах суурин”-г бүтээн байгуулж, цаашдаа адуун сүргээ өсгөх зорилт тавьжээ.

Удан талын Батцагаан цэцэрлэгт хүрээлэнтэй танилцсан. Тус хот нь Тунляо хотын 10 том цэцэрлэгт хүлээнгийн нэг ажээ…

Хятад Монголын хэвлэл мэдээллийн хамтын ажиллагааны гурав дахь удаагийн уулзалт ярилцлага  ӨМӨЗО-ны Тунляо хотод болов.

Хурлын нээлтэд ӨМӨЗО-ы Засгийн газрын Хэвлэл мэдээллийн албаны дэд дарга Хань Юншян, ӨМӨЗО-ы Засгийн газрын Хэвлэл мэдээллийн албаны Гадаадтай харилцах хэлтсийн дарга Үндэсбат, МСНЭ-ийн Хяналтын зөвлөлийн гишүүн С.Алтанцэцэг, Тунляо хотын намын хорооны байнгын гишүүн, ухуулах хэлтсийн дарга Ли Ли нар оролцож, үг хэллээ.

Монголын үндэсний сайтын хөгжлийн нэгдсэн холбоо, Баянхонгор, Хэнтий, Архангай аймгийн МСНЭ-ийн салбарын төлөөлөл БНХАУ-ын ӨМӨЗО, мөн орны Алшаа аймаг, Улаан хад, Тунляо аймгийн  адил төрлийн байгууллагуудтай хамтран ажиллах “Санамж бичиг”-т гарын үсэг зурав.

“Контент солилцож, мэдээллээ хуваалцаж, фото зургийн үзэсгэлэн гаргах зэргээр жилээс жилд Монгол, Хятадын сэтгүүлчдийн хамтын ажиллагаа сайжирч байгаа.  Цаашид ч энэ харилцаа өргөжин тэлнэ гэдэгт итгэлтэй байна.

Хятад Монгол хоёр улсын хооронд дипломат харилцаа тогтоосны 70 жилийн ойг тохиолдуулан эдийн засаг, соёл боловсрол, хүмүүнлэг зэрэг олон салбарт гарсан хөгжил дэвшлийг үзүүлэхийн зэрэгцээ хоёр орны найрамдалт харилцаа, нөхөрсөг үйл ажиллагааны үр дүнг гүйцэд харуулахаар хоёр орны хэвлэл мэдээллийнхний хамтарсан аялалыг гурав дахь удаагаа цувралаар зохион байгуулж байна” гэлээ.

Тунляо хот дахь Өвөрмонгол Яс засах эмнэлэгтэй танилцсан. Тус эмнэлэг нь хугарч гэмтсэн ясны бэртлийг уламжлалт аргаар эмчилж иржээ. Үүнд хатуу градустай архиар шавшиж бариа засалтай хавсран давхар тан уулгаж, ховсын аргаар эмчилдэг. Ингэснээр өвчтөний ясны хугарал гэмтлийг багадаа долоо хоногт эдгээж илааршуулдаг байна.

Хорчин зүүн гарын хошууны Манж Чин улсын түүхэнд алдартай Тахимдуу Амарлангуй Гэгээн Сүд хатны Хүрээлэн болон Өвөрмонголын Үндэстний Их Сургуулийн музей зэрэг газруудаар орж, түүх соёл, үйл ажиллагаатай нь танилцав.

Аюур нь багаас малч хүн бөгөөд үхэр өсгөн үржүүлэхэд түлхүү анхаарч байгаагаа сэтгүүлчдэд ярьсан. Сүүлийн жилүүдэд Улаантуг баг нь хонио цөөрүүлж үхрээ олон болгох шаардлагын дагуу 350  Ангус үхэр оруулсан байна. Уг баг нь мэргэжлийн том хэмжээний төвлөрсөн Ангус үхэр тэжээх суурин газар байгуулснаар бүх улсын хэмжээнд сайн үүлдрийн үхэр тэжээх үлгэр жишээ суурин газар болох, цаашдаа бүтээн байгуулалтыг нэмэгдүүлэх зорилт тавьжээ.

Цолмонгэрэлийнх Шилийн гол аймгийн Баруун үзэмчин хошууны Хоолтын гол балгасны Баянбулаг гацааны малчин өрх юм. Ам бүл тавуулаа. 480 га бэлчээртэй, стандарт бүхий дулаан саравч 21-ийг барьжээ. Жилийн эхэнд малын тоо нь 400 толгойд хүрч, 2018 онд мал аж ахуйн цэвэр орлого нь 650 мянган юань болсон байна. Шилийн гол аймгийн үхэр өсгөх гол өрх болж байжээ.

Зам дагуу тасралтгүй үргэлжилсэн ногоон байгууламж, арчлан тордон ургуулсан модыг хараад энэ нутгийн ард иргэдийн нөр их хөдөлмөр зүтгэлийг бахархаж явлаа. Дэд бүтцийг жинхэнэ утгаар нь, ногоон байгууламжтай цогцоор нь барьж байгуулжээ.

Хамтарсан сурвалжилгын багийн сэтгүүлчид хамтран мэдээ мэдээлэл хүргэж буй нь хоёр орны найрамдал, хоёр ард түмний ойлголцлыг нэмэгдүүлэхэд зохих хувь нэмэр оруулах нь дамжиггүй.Энэхүү аяллыг Өвөрмонголын радио телевизийн “Талын дуу хоолой” радиогийн Баясгалан даргатай хамт олон удирдан зохион байгуулсан бөгөөд мэргэжил нэгт, монгол анд нөхөддөө чин сэтгэлийн талархал илэрхийлж байна.